Co to są zaburzenia snu?
Zaburzenia snu to nazwa, która obejmuje szereg jednostek chorobowych mających negatywny wpływ na jakość snu. Mogą one pojawić się jako następstwo poważnych chorób. Najczęściej osoba dotknięta zaburzeniami snu nie czuje wypoczynku po śnie, ma problem z zaśnięciem lub zbyt wcześnie się budzi.
Wśród najczęściej występujących zaburzeń snu wymienia się m.in.:
- bezsenność,
- narkolepsję,
- zespół niespokojnych nóg (RLS),
- nadmierną senność (EDS),
- zaburzenia rytmu okołodobowego,
- lęki nocne,
- koszmary senne,
- upojenie senne,
- bruksizm (nadmierne zagryzanie szczęki podczas snu),
- dyssomnie,
- parasomnie,
- katatrenie,
- somnambulizm (lunatyzm),
- zespół nagłej zmiany strefy czasowej,
- zespół opóźnionej lub przyspieszonej fazy snu.
Każde zaburzenie snu może mieć inne przyczyny i charakterystyczne objawy. Problemy dotyczące snu dotykają nawet połowę dorosłego społeczeństwa. Warto pamiętać o tym, że sen stanowi ok. 30 proc. życia człowieka. Dorosła osoba śpi średnio 7-8 godzin na dobę. Leczenie bezsenności (Wrocław i okolice) polega m.in. na znalezieniu przyczyny problemów ze snem.
Przyczyny bezsenności i innych zaburzeń snu
Zaburzenia snu mogą mieć różne przyczyny. U każdego pacjenta mogą mieć też nieco inny przebieg. Wśród najczęściej typowanych źródeł problemów ze snem wymienia się:
- silny, utrzymujący się stres w pracy, szkole czy na uczelni,
- problemy generujące negatywne emocje (np. rozwód, rozstanie, utrata pracy, śmierć bliskiej osoby),
- zmiana nawyków związanych ze snem (np. po narodzeniu dziecka, podjęciu pracy zmianowej),
- niedobór melatoniny,
- nerwica,
- depresja,
- zaburzenia lękowe,
- gonitwa myśli,
- niewłaściwa higiena snu (np. spędzanie zbyt dużo czasu w łóżku – na czytaniu, oglądaniu telewizji),
- złe nawyki żywieniowe (np. spożywanie obfitych, tłustych posiłków przed snem; picie kawy lub innych napojów zawierających kofeinę przed snem),
- brak regularnej aktywności fizycznej,
- niewygodna pozycja podczas snu, niewłaściwie dobrany materac lub poduszka,
- problemy psychiczne, w tym schizofrenia, osobowość borderline i różnego typu psychozy,
- bezdech senny,
- zaburzenia metabolicznie,
- nieprawidłowości w funkcjonowaniu układu nerwowego,
- niedobór hipokretyny (białka odpowiedzialnego za regulowanie snu i czuwania),
- przyjmowanie niektórych leków (m.in. diuretyków, leków z kofeiną, preparatów pobudzających),
- częste drzemki w ciągu dnia,
- uwarunkowania genetyczne,
- częste zmiany stref czasowych,
- nadmierne spożywanie alkoholu,
- uzależnienie od używek i leków,
- zespół opóźnionego zasypiania,
- strukturalne uszkodzenie mózgu,
- niedoczynność układu dopaminergicznego i noradrenergicznego,
- niedojrzałość centralnego układu nerwowego,
- gorączka (wówczas mogą pojawić się m.in. lęki nocne),
- hałas, który nie pozwala zasnąć,
- choroby układu nerwowego, np. choroba Parkinsona, miażdżyca naczyń mózgowych oraz zespoły otępienne,
- inne choroby w tym m.in. cukrzyca, niedoczynność tarczycy, zapalenie stawów, choroby serca, nerek, płuc czy chroniczny ból.
W postawieniu odpowiedniej diagnozy oraz znalezieniu przyczyny problemów ze snem może pomóc poradnia zaburzeń snu (Wrocław i inne duże miasta).
Jak objawiają się zaburzenia snu?
Zaburzenia snu mogą powodować różne symptomy. Wiele osób nie jest w stanie prawidłowo funkcjonować. Pacjentów najczęściej dotykają poniższe objawy:
- trudności z zasypianiem,
- częste wybudzanie się w nocy,
- sen nieprzynoszący wypoczynku, słaba jakość snu – nawet po 8 godzinach snu nie ma odpowiedniej regeneracji,
- zasypianie w ciągu dnia (nawet w nieodpowiednich momentach),
- stałe odczuwanie senności,
- drażliwość,
- gorszy nastrój,
- zmienność nastroju,
- napięcie emocjonalne,
- przewlekłe zmęczenie, w tym zespół chronicznego zmęczenia (CFS),
- gorsza koncentracja,
- problemy z zapamiętywaniem,
- problemy ze skupieniem się,
- odczuwanie dyskomfortu podczas prób zasypiania,
- trudności w pracy lub szkole – osiąganie gorszych wyników przez spadek wydajności,
- zmniejszenie motywacji do działania,
- większa skłonność do popełniania błędów,
- nagłe epizody zasypiania (m.in. w przypadku narkolepsji),
- bezwolne przemieszczanie się po mieszkaniu, próby wychodzenia z niego (w przypadku lunatyzmu),
- nietypowy sposób oddychania,
- niespokojne ruchy kończyn podczas snu,
- nadmierny apetyt – niezregenerowany organizm ma większe zapotrzebowanie na kalorie,
- objawy ze strony układu pokarmowego.
- Aby zdiagnozować zaburzenia snu, objawy powinny utrzymywać się co najmniej miesiąc – minimum trzy razy w tygodniu. U każdego człowieka mogą wystąpić nieco inne symptomy.
Do jakich powikłań może prowadzić bezsenność?
Nieodpowiedniej jakości sen lub też brak niewystarczająca jego ilość może przyczyniać się do licznych powikłań – groźnych dla zdrowia, a nawet życia. Dlatego tak ważne jest podjęcie właściwych kroków oraz leczenie bezsenności (we Wrocławiu i każdej innej lokalizacji). Nieleczone problemy ze snem mogą prowadzić do m.in.:
- senności w ciągu dnia,
- problemów ze zdrowiem psychicznych i fizycznych,
- gorszego samopoczucia,
- przybierania na wadze,
- spadku wydajności pracy,
- problemów w relacjach społecznych,
- przewlekłego stresu,
- otyłości,
- depresji,
- schorzeń afektywnych,
- spadku odporności,
- chorób układu sercowo-naczyniowego,
- chorób układu żołądkowo-jelitowego,
- wypadków w pracy lub zdarzeń komunikacyjnych,
- nasilone zaburzenia snu wiązane są z większą o ok. 15 proc. umieralnością pacjentów.
- Nieodpowiednia ilość snu negatywnie wpływa również na wygląd zewnętrzny – cera staje się poszarzała, ziemista, traci blask. Pojawiają się cienie pod oczami i opuchnięte powieki, a podkrążone oczy „dodają lat”.
Jak zdiagnozować bezsenność?
Podstawowym elementem diagnostyki zaburzeń snu są własne obserwacje pacjentów. Należy zwrócić szczególną uwagę na to, czy występują trudności z zasypianiem lub częste budzenie się w ciągu nocy. Jeżeli tak, to w jakich sytuacjach pojawiają się takie problemy (w wyniku stresu, przyjmowania nowych leków itp.). Dodatkową porcję wiedzy może dostarczyć osoba, z którą się śpi. Być może ona zauważyła jakieś niepokojące objawy. Jeżeli symptomy pojawiają się co najmniej 3 razy w tygodniu przez miesiąc – warto skorzystać z pomocy lekarza.
Specjalista już po przeprowadzeniu dokładnego wywiadu lekarskiego jest w stanie stwierdzić, czy pacjent cierpi na problemy ze snem. Ponadto może on zalecić wykonanie polisomnogramu, czyli całodobowego badania monitorującego aktywność serca, płuc i mózgu. W niektórych przypadkach przeprowadzany jest test MSLT polegający na obserwacji drzemki w ciągu dnia oraz snu w nocy celem pełnej diagnozy.
Domowe sposoby na walkę z bezsennością
Częstą przyczyną zaburzeń snu jest nieprawidłowa higiena snu oraz niewłaściwy tryb życia. Dlatego też warto spróbować kilku sprawdzonych sposobów, które mogą pomóc w walce z bezsennością. Są to m.in.:
- ustalenie stałych pór wstawania i kładzenia się spać,
- wietrzenie sypialni przed położeniem się spać,
- optymalna temperatura w sypialni to 18-20°C,
- spożywanie regularnych posiłków o odpowiedniej objętości (nie wolno kłaść się zarówno głodnym, jak i przejedzonym),
- należy wstawać od razu po przebudzeniu,
- należy powstrzymywać się od drzemek w ciągu dnia,
- należy zrezygnować z korzystania przed snem z elektroniki, której ekrany emitują niebieskie światło,
- pomocna może okazać się regularna aktywność fizyczna – nie później niż 3 godziny przed snem,
- wieczorem należy unikać produktów z kofeiną, nikotyną, dużą zawartością węglowodanów oraz alkoholu,
- należy również spożywać mniejszą ilość płynów przed snem, aby nie wybudzać się z powodu konieczności wizyty w toalecie,
można spróbować pi
- napary z ziół: melisy, rumianku, szyszki chmielu lub kozłka lekarskiego, których zadaniem jest ułatwienie zasypiania,
- łóżko powinno być kojarzone wyłącznie ze spaniem – osoby, które mają problemy z zasypianiem, nie powinny w nim oglądać telewizji czy czytać książek.
Farmakologiczne leczenie zaburzeń snu
Niestety, w wielu przypadkach zmiana nawyków oraz przestrzeganie powyższych zasad może nie przynieść oczekiwanego efektu. Konieczna może okazać się wizyta u lekarza. Z reguły leczenie farmakologiczne polega na zapisaniu odpowiednich leków:
- tabletek nasennych,
- suplementów diety z melatoniną,
- leków rozszerzających drogi oddechowe,
- leków na pierwotną przyczynę zaburzeń snu (np. przeciwdepresyjnych).
- Inne metody leczenia bezsenności
- Istnieją pewne alternatywne metody leczenia zaburzeń snu – gdy nawet farmakologia zawodzi (lub jako wsparcie leczenia farmakologicznego). Skuteczność wykazują m.in.:
Medytacje, które pomagają się wyciszyć i rozluźnić. Właściwie przeprowadzone ćwiczenia ułatwiają zasypianie. Nauka technik zajmuje kilka tygodni, jednak warto rozważyć taką alternatywę, gdy wszystko inne zawodzi. Również joga pomaga pobudzić produkcję melatoniny, która jest ważnym regulatorem snu.
Psychoterapie wykazują dużą skuteczność wśród pacjentów, którzy mają problemy ze snem wynikające z dolegliwości o podłożu psychicznym. Najczęściej wykorzystywaną metodą jest terapia poznawczo-behawioralna. Z psychoterapeutą można przepracować różnego typu traumy, które mogą być przyczyną nawracających koszmarów sennych czy lęków nocnych.
Akupunktura wpływa na funkcjonowanie całego organizmu. Niektóre badania sugerują, że może poprawiać także jakość snu.
Medyczna marihuana w walce z bezsennością
Z dotychczas przeprowadzonych badań nad medyczną marihuaną wynika, że może ona skutecznie podnieść jakość snu, ułatwiając zasypianie. Nowoczesna poradnia zaburzeń snu (we Wrocławiu i okolicach) pomaga wdrożyć leczenie konopiami wśród pacjentów, u których żadne inne metody nie przyniosły oczekiwanych rezultatów.
Kannabinoidy znajdujące się w medycznej marihuanie mogą oddziaływać na układ endokannabinoidowy człowieka. Ten natomiast odpowiedzialny jest za zapewnienie homeostazy organizmu, co ma również związek z jakością snu. Medyczna marihuana pomaga w łagodzeniu objawów zaburzeń snu w fazie REM (najgłębsza faza odpoczynku).
Jedno z badań z 2019 roku donosi o tym, że konopie mogą zmniejszyć odczuwanie niepokoju oraz poprawić jakość snu. W grupie badanych osób po pierwszym miesiącu leczenia medyczną marihuaną aż 79,2 proc. pacjentów odczuło złagodzenie napięcia i uczucia lęku, a 66,7 proc. cieszyło się lepszym snem. Nie od dziś wiadomo, że CBD wykazuje właściwości uspokajające i wyciszające, co niewątpliwie pomaga zasnąć. Dzięki temu związkowi organizm jest w stanie szybciej się zrelaksować, ułatwiając nocny wypoczynek. Sen stanie się dłuższy i lepszy jakościowo – bardziej regenerujący. Lecznicza marihuana jest również lepiej tolerowana niż leki farmakologiczne – jej stosowanie nie wiąże się z tak licznymi skutkami ubocznymi.
Z publikacji naukowych wynika, że zdecydowanie większą skuteczność w walce z zaburzeniami snu mają odmiany konopi o dużej zawartości CBD i niewielkiej THC. THC w dużej zawartości może pobudzać, co nie jest wskazane w przypadku pacjentów z problemami ze snem. Warto jednak pamiętać, że leczenie medyczną marihuaną powinno odbywać się pod kontrolą lekarza posiadającego w tym zakresie stosowną wiedzę.
Metody leczenia bezsenności za pomocą konopi
Medyczna marihuana na dobry sen może być przyjmowana na różne sposoby. Wśród preferowanych przez pacjentów metod najczęściej wymienia się:
olej, olejek, kapsułki CBD – preparaty stosowane są doustnie; płynną postać można stosować podjęzykowo,
susz – waporyzacja suszu polega na podgrzaniu materiału do pożądanej temperatury, odznacza się ona wysoką przyswajalnością zawartych w produkcie kannabinoidów oraz szybkością działania.
Zaburzenia snu to coraz częściej spotykane dolegliwości. Wiele osób słyszy lub doświadcza problemów z zasypianiem, odpowiednią jakością i długością snu. Utrzymujące się objawy są przesłanką ku temu, by zgłosić się do lekarza (np. do poradni zaburzeń snu). Zwłaszcza jeżeli domowe sposoby oraz zmiana nawyków w żaden sposób nie rozwiązują problemu.
